"... behar fisikoekin batera, duintasun berdinarekin, gizakiek
poesian,
edertasunean,
egian eta
justizian
gorpuzten diren behar espiritualak dituzte. Eta sakratuak dira". Simone Weil
ESTETIKA.
Gizakiak poesia bere bizitzaren substantzia izatea behar du.
"Batzuetan larrosa ogi zati bat baino garrantzitsuagoa da". R. M. Rilke
Nire motibazioa estetika da. Edertasunarekin konpromisoa dut. Nire sortze-lanetan edertasuna bilatzen dut eta horretan datza nire lanak.
Antzematen dut edertasuna INPERFEKZIOAN.
Benetako edertasuna beti dago ESKUZ EGINA.
Gauzak eskuz egiteak astiro joatea esan nahi du.
Eskuz egiteak GELDOTASUNA ahalbidetzen du. Luzatzen dan denboran gertatzen dana ezin da aurreikusi, beti da kaotikoa.
GELDOTASUNAK laguntzen digu ikusten zer berregin daitekeen, zer aldaketa egin daitekeen. Denbora luzea gure aldaketetara egokitu daiteke.
DENBORAK eta ZORIAK materia moldatzen dute, eta hain edertasun kementsu eta hunkigarria sortzen dute, ezen inoiz ez baitzitekeen nahita sortu.
ZORIAren funtsezko ekintza menderaezinean sinesten dut. Diseinuaren eta fabrikazioaren prozesuan sortzen diren berezitasunak edo anomaliak, bitxiari dotorezia eta bakartasuna ematen diotenak.
Eskuz egiteak lekua uzten du KAOSA, INPERFEKZIOAK eta AKATSAK sor daitezen; hortik sortuko da, berezia eta errepikaezina dan gauza BAKARRA.
Horixe da, hain zuzen, bizitzaren legea: bizitza artifizialtasunetik eta seriotasunetik babestea.
Materiaren ZAURKORTASUNARI balioa eman nahi diot. Bitxiari itxura hilkorra eta organikoa, bizirik dagoenarena ematea.
Zaurkortasuna erabilerarekiko, denboraren ondorioekiko, bizitzaren igarotzearekiko.
Gorroto dut materialtasun perfektua, edertasun bihozgabe eta ankerra idealtzat daukana. Antzinako greziarren idealen estetika, simetrietan eta proportzio perfektuetan oinarritua. Teknologiaren bidez natura kontrolatzea. Gizakia makinara egokitzea. Forma geometriko zehatzak, forma eta ertz garbiekin. Mantentze-lanak behar dituzten material artifizialak eta estrapulituak.
EDERTASUNA.
Dostoievski: “Edertasunak salbatuko du mundua.
Dostoievskik idatzi zuen, edertasuna ez dala ustekabeko gertaera bat, apaindura soila.
EDERTASUNA EKINTZA POLITIKOA DA. Edertasunaz arduratzea ekintza politikoa da.
Edertasuna gure garaiko eginkizun ETIKO ETA POLITIKOA da. Eta zentzu honetan, edertasuna eta egia bat datoz.
Erresistentzia-modu bat da: Edertasunari lehentasuna emango dion ESPIRITUALTASUNA lantzeak erresistentzia-praktika bat gauzatzea esan nahi du. AKATSEI ETA ERRAKUNTZARI UKO EZ EGITEAK esan nahi du. Beraz, gizakia izaten jarraitzea esan nahi du.
Edertasuna nabaritzea ERREBELAZIO moduko bat da, mundu honetako edertasunetik abiatuz beste edertasun egiazkoago batez hitz egiten diguna.
"Edertasuna da gure munduaren helburua. Unibertsoak edertasunera jotzen du: ageriko bere helburua bakarra hori da. Edertasuna da gai kosmikoaren xedea. "
ZORIONTASUNA.
1776ko Ameriketako Independentzia-Adierazpenean: “Agerikotzat dauzkagu egia hauek: gizaki guztiak (...) eskubide besterenezin batzuk dituela; horien artean daudela bizitza, askatasuna eta zorionaren bilaketa…..”
BITXI BATEK ZORIONTSU EGIN DEZAKE?
Piezak FUNTZIOAREN nozioa eta EDERTASUNAREN nozioa betetzen badu, beharko luke.
KOMUNIKATU egin behar du. Komunikatzen badu, emozionatu egin behar du.
Sortzaileak, bere ekarpenarekin, hartzailearen sentimenduak dardaraka jartzen baditu, hori zoriontasuna da.
Bitxiek BALIO SINBOLIKO HANDIA dute, gorputza apaintzeko ekintzari berari datxekiona.
Norbera izatea erabakitzen den unean hasten da edertasuna. Hori zoriontasun da. Bitxiak AUTOAURKIKUNTZARAKO BIDE bat dira.
Artea errealitatearen bilakaera bizia eta etengabea da, sorkuntza artistiko baten irradiazio amaigabearen misterioa haren hartzaileengan oinarritzen delako. Zorion iturri agortezina da, etengabe berritua.
HARRIDURA.
Platonen eritxiz, harridurak eragiten du gogoeta filosofikoa.
A. Einstein. “Gizon batek izan dezakeen esperientziarik ederrena eta sakonena MISTERIOAREN ZIRRARA sentitzea da. Erlijioaren eta artearekiko eta zientziarekiko konpromiso serio ororen azpian dagoen printzipioa da.
(…) Atzeman daitekeen guztiaren atzean gure adimenak atzeman ezin dezakeen zerbait dagoela sentitzea, eta haren edertasuna eta sublimitatea zeharka bakarrik, islada mehe baten gisa, iristen zaigula sentitzea erlijiotasuna da. (…).
Nahikoa dut sekretu hauen aurrean mirestea eta apaltasunez saiatzea existitzen den guztiaren egitura ahaltsuaren irudi soil bat atzematen saiatzea.”
Harridura, misterioaren edertasunera hurbiltzeko hitz gakoa da.
Arretak harridurara garamatza. Edertasunak bizitza harriduraz betetzen du eta zentzugabekeria, absurdua, gugan bizi-sena deprimitzen duen ezereza gainditzeko aukera ematen du.
Harriduraren aurrean izpiritua bere inguruan gertatzen denari irekitzen zaio eta konprometitzen da, hunkitu. Hausnarrarazi eta zentzumenak zorroztu egiten dira. Irudimena, sentsazio berriek elikatua, hedatu egiten da eta hizkuntza bat bilakatzen da esperientziari zentzua aurkitzeko.
Nire bizitza harridura egoera iraunkorrean bizi dut. Munduaren eta unibertsoaren amaigabetasuna, harmoniaren eta edertasunaren aurrean nekaezina den harridura lantzen dut. Baita izuaren aurrean ere.
POLITIKA. GORPUTZA.
Cecilia Vicuña. "Poema bat poesia bihurtzen da bere egitura hitzez barik indarrez egina dagoenean."
Gauzei izena jartzeak eztabaidan jartzea dakar, POLITIZATU egiten ditu.
ARTISTIKOKI ADIERAZTEA GAUZEI IZEN BAT EMATEA DA..
Arteak ez du errealitate bat dokumentatzen, sortu egiten du.
Ez du mundua aldatzen, ez du iritzi bat sortzen laguntzen, ez du bidegabekeria salatzen.
Baina gauzen egoerari buruz gogoeta eginaraz diezaguke.
Jakin-mina dut eta bitxien esanahi politiko honi buruz hausnartzen dut:
Nola eraldatzen dute bitxiek apaintzen dituen pertsona eta, ondorioz, gizartea?
Bitxiek gugan eragiten duten botere psikologiko eta eraldatzailea ote da gizartean duten presentzia iraunkorraren gakoa?
Bitxiak NORBERAREN NORTASUNA ERAIKITZEKO tresnak dira.
Gorputza apaintzeko diseinatua, eramaileak bere buruarekiko duen nozioa transmititzen du. Norberaren idealari atxikitzen laguntzen du. Ematen dizu aukera, nabarmentzeko, ezkutatzeko, aldarrikatzeko, zu baino handiagoa den zerbaiten parte izateko, ausartzeko.
Bitxia da modu azkar bat, pertsona batek, bere istorioa esaten hasi aurretik, zer aukera har ditzakeen iradokitzeko.
Bitxiek pertsona batek gizartean duen lekua erakusten dute.
Yamamotok, 90eko hamarkadan, esan zuen: "Geureak diren burua eta gorputza ditugu".
MATERIA FEMINIZATZEN.
Kandinkyren eritzian ZIRKULUA, mundu kosmikoaren eta espiritualaren eremua da.
ENSO, japonierazko hitzak "zirkulua" esan nahi du. Argiztapena, argibidea, erabateko indarra, dotorezia, Unibertsoa eta hutsa sinbolizatzen ditu.
Niretzat, ZIRKULUAK FEMINITATEA SINBOLIZATZEN DU.
Nire piezek zirkuluak, esferak, zilindroak... gorpuzten dituzte: forma biribilduak, hobenduak eta kiribilduak ahalmentsuak dira.
Nire iruditerian, forma geometriko horiek, emakumearen irudia sinbolizatzen du. Formak poliki-poliki garatzen dira, hobenduz, bilduz, gero eta abegikorrago bihurtuz, piezaren nukleoari lagundu eta hura besarkatuz.
BIRIBILTASUNAK ENERGIA TRANSMITITZEN du. Karga elektrikoak bitxien materia zeharkatzen du eta inguruko airea ionizatzen du.
Honela ulertzen da nire piezen feminitatea: Sutsuak eta kementsuak dira, ez oldarkorrak. Irmoak, gogorrak baina samurrak. Hunkigarriak baina leherkorrak. Isilak, goxoak baina aldartetsuak.
"Diankouno Dolori eraikin dogonen forma zergatik den biribila galdetu nionean, ez zidan ulertu;
galdera errepikatu nion, eta erantzun zidan:" Ez dira biribilak, forma maitagarriak dituzten eraikin karratuak dira.
Gizakiak bere eskuekin eraikitzen du; gizakiaren eskua maitagarria da, ez du forma karratua ezagutzen;
buztin hezea bera ere samurra da, maitagarria: buztinak, beraz, eta gizakiaren eskuak forma maitagarriak baino ezin dituzte sortu. Eskuak ezin ditu angelu zehatzak moldatu, eta buztinari ere ez zaizkio angelu zehatzak gustatzen.
Eta euria ere maitagarria da. Euria erortzen da, jaustea gustatzen zaio, material maitagarria da eta forma maitagarria jarraitzea gustatzen zaio.
Gizonaren eskuak emakumea, buztina eta euria laztantzeko eginak dira: hori zuzena eta ona eta ederra da. Eta zergatik ez du bere emaztea laztantzen duenak bere etxea ere laztanduko?"
Herman Haan, de: Byggekunst, 2, 1965
BITXIEN EROTIKA.
Existitzeko, denak behar du izan behatua.
Pertsonak elkarrentzako ispiluak gara.
Pertsona ezin da bakarrizketa gisa existitu. Elkarrisketa bat egon behar da.
Erotismoa bestearekiko topaleku bat bada, elkarrenganako distantziaren esplorazio bat bezala, orduan bitxiak sedukziorako tresna nagusia dira. Bitxia ikustezinaren erresuma da - haren esentzia atzematea zaila izatetik dator bere zama erotikoa.
Bitxia ITXURAREN ERRESONANTZIA EROTIKOA da. Bitxiek berebiziko garrantzia dute gure aurpegieraren, gure pertsonaren, gure espazioaren ... erotizazioan.
Bitxia giza ariman ustekabean sartzen den IZATE AKTIBOA da, pertsonaren aldarteen erresonantzia-kaxa bat balitz bezala.
Bitxia AHALTSUA da. Ez gorputzaren formak adierazteagatik, baizik eta sentsualitatearen dimentsioa aurkitzeagatik- plazerraren azpian dagoen aurkikuntzaren misterioa.
Nik bitxia deitzen diot seduzitzeko ahalmena duenean.
